ขอแสดงความยินดีกับคุณแม่ที่ได้ให้กำเนิดสมาชิกในครอบครัวคนใหม่ด้วยนะคะ🎉 คุณแม่อาจมีความสงสัยว่าควรปฏิบัติตัวหลังคลอด และสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างไรบ้าง ทางเราได้หาคำตอบมาให้คุณแม่ทราบว่าคุณไว้ในบทความนี้แล้วค่ะ💁♀️
การดูแลตัวเองวันที่ 1 หลังคลอดตามธรรมชาติ
👉ข้อสังเกตและวิธีปฏิบัติตัวมีดังต่อไปนี้
- กิจวัตรประจำวัน
ถ้ารู้สึกมึนศีรษะ😵💫 พยายามอย่าขยับหรือเปลี่ยนอิริยาบถ เช่น ลุกขึ้น นั่งลง เร็วเกินไป อาจจะต้องมีคนช่วยเวลาไปเข้าห้องน้ำ แต่ถ้าคุณแม่รู้สึกสบายดี ไม่มีหน้ามืดเป็นลม ก็สามารถใช้ชีวิตทำกิจกรรมต่างๆ ได้ตามปกติ
- พักผ่อน
พยายามพักผ่อนให้มากที่สุด😴 ถ้าลูกหลับ ให้รีบนอนหลับด้วยกัน
- อาหาร
รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย รสอ่อน เน้นโปรตีน วิตามิน และเกลือแร่ ดื่มน้ำมากๆ
- ห้องน้ำ
พยายามปัสสาวะภายใน 6 ชั่วโมงหลังจากคลอด เพื่อช่วยให้ท่อปัสสาวะหดตัวและป้องกันไม่ให้เป็นริดสีดวงหลังจากคลอด แต่อาจจะยังไม่มีอุจจาระ💩ในช่วงแรกๆ
- น้ำคาวปลา
น้ำคาวปลาจะมีสีแดงสด และมีปริมาณมาก คุณแม่อาจจะต้องใช้ผ้าอนามัยและเปลี่ยนบ่อยๆ
- มดลูกและฝีเย็บ
หลังจากคลอดแล้ว มดลูกจะหดตัวลงเป็นปกติ ทำให้ท้องแข็งและอาจปวดในช่องท้องได้ โดยเฉพาะเมื่อให้นมลูก ส่วนการทำความสะอาดฝีเย็บนั้น คุณสามารถทำความสะอาดตามธรรมดาหลังจากเข้าห้องน้ำ ซับให้แห้งก่อนใส่ผ้าอนามัย ถ้าเจ็บ หรือบวม ให้ใช้น้ำแข็งประคบเพื่อลดความไม่สบายตัวได้
- น้ำนมแม่
ส่วนใหญ่แล้ว วันแรกคุณแม่จะยังไม่มีน้ำนม ขณะที่คุณแม่บางคนมีน้ำนมเหลืองมากถึง 25 ซีซี ปริมาณน้ำนมนี้จะเพิ่มขึ้นเมื่อให้นมลูกอย่างสม่ำเสมอ ในวันแรก ลูกจะนอนเป็นส่วนใหญ่ การให้นมลูกจะช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนม ดังนั้นคุณแม่จะยังคงมีน้ำนมไปเรื่อยๆ เท่าที่มีการกระตุ้น
- การให้นมในวันแรกหลังคลอด
เริ่มให้ลูกดูดนมแม่ให้เร็วที่สุด🤱 และกระตุ้นทุก 2-3 ชั่วโมงเพื่อเพิ่มการผลิตน้ำนม พยายามให้ลูกอยู่ในห้องเดียวกันกับคุณแม่ เพื่อให้นมลูกได้สะดวกที่สุด
การดูแลตัวเองวันที่ 2 หลังคลอดตามธรรมชาติ
👉ข้อสังเกตและวิธีปฏิบัติตัวมีดังต่อไปนี้
- กิจวัตรประจำวัน
ใช้ชีวิตตามปกติได้เลย
- การพักผ่อน
พยายามพักผ่อนให้มากที่สุด นอนหลับพร้อมลูก
- อาหาร
รับประทานให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นผักและผลไม้🍇 ดื่มน้ำมากๆ หรือ จินเจอร์เอล นมถั่วเหลืองหรือน้ำเต้าหู้ ซุป🍲
- ห้องน้ำ
ปัสสาวะตามปกติ🚽 อาจรู้สึกเจ็บฝีเย็บบ้างเมื่อลำไส้มีการขยับตัว แต่ควรดื่มน้ำให้มาก รับประทานผักผลไม้ และปัสสาวะเพื่อช่วยให้ระบบต่างๆ กลับเป็นปกติ
- น้ำคาวปลา
น้ำคาวปลาจะยังคงมีสีแดงและมีปริมาณมาก ต้องใส่ผ้าอนามัยเพื่อซับ และเปลี่ยนบ่อยๆ
- มดลูกและฝีเย็บ
คุณจะรู้สึกเจ็บหรือปวดท้องจากการที่มดลูกหดตัวน้อยลง อาจรับประทานพาราเซตามอลช่วยบรรเทาอาการปวดได้ ทำความสะอาดฝีเย็บตามปกติเหมือนวันแรกหลังคลอด คุณแม่บางท่านอาจใช้หลอดไฟ💡เพื่อเร่งให้ฝีเย็บแห้งเร็วขึ้นได้
- น้ำนมแม่
ปริมาณน้ำนมเหลืองจะเพิ่มขึ้นในวันที่ 2 นี้ ให้อุ้มลูกให้ติดกับช่วงท้องของแม่ให้คางอยู่ใกล้เต้านม พยายามให้ปากของลูกครอบลานนม
- การให้นมลูกในวันที่ 2 หลังคลอด
พยายามให้บ่อยๆ เร็วๆ และอย่างถูกวิธี เพื่อจะทำให้คุณแม่มีน้ำนมพอเลี้ยงลูก และป้องกันไม่ให้คุณแม่เจ็บหัวนม อุ้มลูกแนบเนื้อแม่จะทำให้ลูกตื่น และพร้อมจะดูดนม
การดูแลตัวเองวันที่ 3 หลังคลอดตามธรรมชาติ
👉ข้อสังเกตและวิธีปฏิบัติตัวมีดังต่อไปนี้
- กิจวัตรประจำวัน
คุณแม่ทำกิจวัตรต่างๆ ได้ตามปกติ แต่อย่าเพิ่งยกของหนักในช่วง 2-3 เดือนแรก🙅♀️ การออกกำลังกายเบาๆ เป็นประจำจะดีต่อสุขภาพคุณแม่ แต่อย่าว่ายน้ำหรือแช่น้ำจนกว่าแผลจะหายสนิท
- การพักผ่อน
พยายามหาเวลาพักหรืองีบหลับตอนบ่าย💤 คุณแม่อาจนอนหลับพร้อมลูกได้เลยเพราะลูกจะตื่นมาดูดนมในตอนกลางคืน 3-4 ครั้ง
- อาหาร
หลีกเลี่ยงอาหารรสจัดหรือของหมักดอง แอลกอฮอล์ ชา กาแฟ☕️ หรือน้ำอัดลมที่มีคาเฟอีน แนะนำให้ดื่มเครื่องดื่มที่มอลท์ หรือน้ำสะอาด น้ำผลไม้ หรือชาสมุนไพรเพื่อเพิ่มความสดชื่น ลดความอ่อนเพลีย
- ห้องน้ำ
ปัสสาวะตามปกติ หากท้องผูกอาจใช้ยาระบายช่วยได้
- น้ำคาวปลา
น้ำคาวปลาจะยังคงมีสีแดงสด🩸 แต่จะลดปริมาณลง (สีและปริมาณของน้ำคาวปลาจะค่อยๆ จางลง มีน้อยลงในวันต่อๆ มา และจะหยุดไปในสัปดาห์ที่ 2 หรือ 3) คุณแม่จะยังคงต้องใช้ผ้าอนามัยอยู่ และควรเปลี่ยนบ่อยๆ
- มดลูกและฝีเย็บ
มดลูกจะมีขนาดเล็กลงมาก คุณแม่อาจจะท้องอืด แต่แผลฝีเย็บจะดีขึ้นมาก
- น้ำนมแม่
สีของน้ำนมแม่จะเป็นสีขาวและมีปริมาณเพิ่มขึ้น หากรู้สึกตึงๆ คัดเต้านม ควรให้ลูกดูดนมบ่อยๆ เพื่อป้องกันนมคัด อาจช่วยปั๊มเพื่อเพิ่มปริมาณน้ำนมได้
- การให้นมลูกในวันที่ 3
การให้นมแม่จนหมดเกลี้ยงจะช่วยให้ร่างกายผลิตน้ำนมมากขึ้น ลูกจะได้รับไขมันจากนมแม่อย่างเต็มที่ ทำให้นอนหลับได้นานขึ้น ทุกครั้งที่ให้นมลูก ควรให้ลูกดูดจากทั้งสองเต้า🤱 โดยให้ดูดทีละข้างจนเต้านมเริ่มหายแข็งซึ่งจะใช้เวลาข้างละประมาณ 20-30 นาที
เห็นแล้วใช่ไหมคะว่าข้อปฏิบัติและการดูแลตัวเองของคุณแม่หลังคลอดวันที่ 1 -3 นั้นถือว่ามีความสำคัญอย่างมาก เพราะร่างกายของคุณแม่ยังอยู่ในช่วงที่อ่อนแอและต้องการสารอาหารที่ดีต่อร่างกาย ดังนั้นคุณแม่อย่าลืมพักผ่อนให้เพียงพอและทานอาหารที่มีประโยชน์🍱 เพื่อเป็นการฟื้นฟูร่างกายแห้งกลับมาสู่สภาพเดิมได้เร็วยิ่งขึ้นด้วยนะคะ