อีกหนึ่งปัญหากวนใจคุณพ่อคุณแม่เมื่อลูกเริ่มเข้าเรียน🏫ก็คือปัญหาเรื่องเหา ๆ เมื่อลูกเริ่มไปโรงเรียนแล้วก็อาจจะพบว่าเด็ก ๆ จะติดเหามาจากเพื่อนร่วมห้อง บทความนี้จึงได้รวบรวมเคล็ดลับดี ๆ ในการกำจัดเหาให้อยู่หมัดมาฝากคุณแม่ค่ะ💁♀️
มาทำความรู้จัก “เหา”
👉เหา (Lice)
เป็นสิ่งมีชีวิตจำพวกแมลงที่มีขนาดตัวเล็กมาก โดยมีขนาดราว ๆ 3-5 มิลลิเมตรเท่านั้นเอง ซึ่งเหาเป็นแมลงที่เคลื่อนตัวได้เร็วมาก🪳 และยังสามารถเกาะเกี่ยวกับเส้นขนได้เป็นอย่างดีอีกด้วย เหนียวแน่นชนิดที่ว่าถ้าสะบัดศีรษะแรง ๆ เหาก็ยังสามารถเกาะอยู่กับเส้นผมได้ และเหายังถูกแยกย่อยออกไปได้มากกว่า 3,000 ชนิด โดยจะมีทั้งเหาชนิดที่เป็นปรสิตของสัตว์และปรสิตของคนนั่นเองค่ะ
👉เหาสามารถติดต่อได้อย่างไรบ้าง?
เหาที่มีการติดต่อกันในคนนั้นสามารถติดต่อกันได้ง่าย ๆ ผ่านการใกล้ชิดกัน การเล่นด้วยกัน การกินอาหารร่วมกัน หรือการใช้สิ่งของร่วมกัน เช่น การใช้หวีอันเดียวกัน🪮 การสวมหมวกใบเดียวกัน หรือแม้แต่การนอนเตียงเดียวกันหรือนอนติดกัน ก็สามารถติดเหาจากอีกคนหนึ่งได้
👉ไข่เหา คืออะไร?
ไข่เหาจะมีลักษณะเล็ก ถึงเล็กมาก เป็นจุดขาว ๆ หรือบางครั้งก็มีสีเหลืองเข้ม มีขนาดราว ๆ 1 มิลลิเมตร สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ไข่เหามักจะติดอยู่ตามเส้นผมหรือโคนผม หรือบริเวณเหนือใบหูและท้ายทอย และจะยึดติดแน่นอยู่กับเส้นผม ไข่เหาจะใช้ระยะเวลาในการฟักตัวประมาณ 7-10 วัน⏱️ ซึ่งหลังจากฟักตัวแล้ว เหาแต่ละชนิดก็จะมีวงจรชีวิตที่แตกต่างกัน โดยเหาที่ศีรษะจะมีชีวิตอยู่นอกตัวคนได้ราว ๆ 1-2 วัน ขณะที่เหาตามลำตัวจะมีชีวิตอยู่นอกตัวคนได้ราว ๆ 10 วัน ส่วนเหาที่อวัยวะเพศหากอยู่นอกตัวคนจะมีชีวิตอยู่ได้แค่ 1 วันเท่านั้น
👉ไข่เหาฝ่อ เกิดจากอะไร?
ไข่เหาฝ่อ เป็นเพราะตัวอ่อนที่อยู่ภายในไข่เหาตาย โดยอาจจะตายเองธรรมชาติ💀 หรือตายเนื่องจากผลข้างเคียงจากยาหรือสมุนไพรที่ใช้ในการกำจัดเหา และมีผลทำให้ไข่บางฟองเกิดการฝ่อ
✨อาการที่บ่งบอกว่าลูกน้อยกำลังเป็นเหา มีลักษณะดังต่อไปนี้
หากคุณพ่อคุณแม่สังเกตเห็นลูกมีอาการดังต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณที่บอกว่าลูกกำลังเป็นเหา
- มีอาการคันบ่อย ๆ ที่ศีรษะ ลำตัว หรืออวัยวะเพศ
- ลูกรู้สึกคันยุบยับ เหมือนมีอะไรเคลื่อนไหวหรือไต่ไปมาบนหนังศีรษะ👶
- สังเกตว่ามีเหาอยู่ตามศีรษะและลำตัว โดยเหาที่โตเต็มวัยแล้วอาจมีขนาดราว ๆ กับเมล็ดงา
- มีจุดขาว ๆ หรือเหลืองเข้มอยู่บนศีรษะ มีลักษณะคล้ายรังแค แต่ไม่สามารถหวีออกได้ง่าย ๆ เหมือนกับรังแค
- ลูกเกาที่ศีรษะหรือลำตัวบ่อย ๆ เกาจนเป็นแผล หรือมีตุ่มขึ้นบริเวณที่เกา หรือรู้สึกคัน
- มีรอยกัดขึ้นเป็นรอยแดง ๆ ที่บริเวณเอว ขาหนีบ ต้นขา🦵 หรือหัวหน่าว
7 วิธีกำจัดเหาที่ได้ผลอย่างแน่นอน
1️⃣ วิธีกำจัดเหาโดยใช้ยาฆ่าเหา
การรักษาเหาโดยการใช้ยากำจัดเหา แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ยารักษาเหาตามแพทย์สั่ง และยารักษาเหาที่สามารถซื้อได้เองตามร้านขายยา
ยารักษาเหาตามแพทย์สั่ง เช่น
- เบนซิล แอลกอฮอล์ (Benzyl alcohol) เป็นยาสำหรับฆ่าเหาโดยตรง แต่ไม่ทำปฏิกิริยากับไข่เหา โดยหลังสระผมเสร็จ รอให้ผมแห้งแล้วชโลมเบนซิล แอลกออฮอล์ลงบนเส้นผม ทิ้งไว้ 10 นาทีแล้วล้างออก🚿 ยานี้สามารถใช้กับเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป สตรีมีครรภ์และแม่ให้นมบุตรก็สามารถใช้ได้
- ยาไอเวอร์เมคติน (Ivermectin) เป็นยาฉีดสำหรับฆ่าเหาและตัวอ่อนของเหา โดยไม่จำเป็นต้องสางเอาไข่เหาออกก่อน ยานี้เหมาะสำหรับเด็กน้ำหนักตั้งแต่ 15 กก. ขึ้นไป
- มาลาไทออน (Malathion) เป็นแชมพูฆ่าเหาที่มีฤทธิ์รุนแรง ฆ่าทั้งเหาและไข่เหา โดยยานี้เหมาะสำหรับเด็กที่อายุ 6 ปีขึ้นไป อย่างไรก็ตาม ยานี้ไวต่อความร้อน♨️ ขณะใช้ยานี้ ไม่ควรอยู่ใกล้วัตถุที่มีความร้อนไม่ว่าจะเป็นไฟ ไดร์เป่าผม เตารีด เป็นต้น
- สปินโนแซด(Spinosad) เป็นยาฆ่าเหาอีกชนิดหนึ่งที่มีฤทธิ์รุนแรง ฆ่าทั้งเหาและไข่เหา เหมาะสำหรับเด็กที่อายุ 6 เดือนขึ้นไป
ยารักษาเหาที่สามารถหาซื้อเองได้ เช่น
- ไพรีทริน (Pyrethrins) เป็นยาแชมพู🧴ที่มีฤทธิ์ในการกำจัดแมลงและเหา มีส่วนผสมจากดอกเบญจมาศ จึงไม่เหมาะสำหรับผู้ที่แพ้ดอกเบญจมาศ และควรใช้ในเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 2 ปีขึ้นไป
- เพอร์เมทริน (Permethrin) เป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์รุนแรง ใช้สำหรับกำจัดแมลงและเหาได้เป็นอย่างดี มีทั้งแบบที่เป็นโลชั่นและแบบแชมพู ใช้ได้ในเด็กทารกอายุตั้งแต่ 2 เดือนขึ้นไป
อย่างไรก็ตาม แม้กลุ่มยาฆ่าเหาบางอย่างจะสามารถหาซื้อเองได้ แต่เวลาใช้งาน ควรจะปฏิบัติตามคำแนะนำที่ระบุไว้ในผลิตภัณฑ์ เพราะอาจเกิดอันตรายหรือผลข้างเคียงที่รุนแรงได้❗️ โดยควรใช้ซ้ำในอีก 9-10 วัน นับจากวันที่ใช้ยาวันแรกเพื่อฆ่าเหาที่เป็นไข่และฟักเป็นตัวแล้ว ใช้ผลิตภัณฑ์ปริมาณตามที่ผลิตภัณฑ์กำหนด
2️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วยยาสระผมฆ่าเหา
แชมพูสระผมสำหรับกำจัดเหา เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ง่ายและสะดวก เพียงแค่ใช้แชมพูสระผม ก็ช่วยกำจัดเหาออกไปได้ โดยแชมพูที่มีสรรพคุณในการกำจัดเหานั้นส่วนมากมักมีสารเคมีที่ออกฤทธิ์โดยตรงต่อแมลงและเหา เช่น เพอร์เมทริน และไพรีทริน เป็นต้น แชมพูนี้ควรใช้ในปริมาณตามที่แพทย์สั่ง หรือใช้ตามปริมาณที่กำหนดไว้ในฉลากผลิตภัณฑ์ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรง หรือถ้าใช้แล้วมีอาการแพ้ ควรหยุดใช้ทันที🙅♀️
3️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วยสมุนไพรพื้นบ้าน
- วิธีกําจัดเหาด้วยใบน้อยหน่า ใช้ใบน้อยหน่ากับเหล้าขาวมาตำผสมกัน โดยใช้ใบน้อยหน่าสดประมาณ 4 ใบ เมื่อตำจนเป็นเนื้อเดียวกันแล้วให้คั้นเอาแต่น้ำมาชโลมให้ทั่วศีรษะ แล้วทิ้งไว้ราว ๆ 10 นาที จากนั้นใช้หวีสางผมออก
- วิธีกำจัดเหาด้วยมะกรูด🍋 ใช้มะกรูดที่ผลแก่ นำมาย่างกับไฟจนสุก เมื่อสุกแล้วนำมาวางพักไว้ให้เย็น จากนั้นคลึงลูกมะกรูดไปมา แล้วผ่าครึ่งเผื่อเอาน้ำมะกรูดลงบนศีรษะและขยี้น้ำมะกรูดให้ทั่วทั้งศีรษะ จากนั้นค่อย ๆ ใช้หวีเสนียดสางเอาไข่เหาออก
- วิธีกำจัดเหาด้วยมะตูม เลือกผลมะตูมสุกแล้วนำมาผ่าซีก เพื่อเอายางของมะตูมมาใช้ทาให้ทั่วทั้งเส้นผม ค่อย ๆ หวีผมเบา ๆ และทิ้งยางมะตูมนั้นให้แห้ง เพื่อฆ่าเหาให้ตาย เมื่อยางมะตูมแห้งแล้วค่อย ๆ ล้างน้ำให้สะอาดและหวีผมออกอีกครั้ง
- วิธีกำจัดเหาด้วยใบสะเดา🍀 เลือกใบสะเดาแก่ จากนั้นนำมาโขลกผสมกับน้ำให้ละเอียด เสร็จแล้วนำสะเดาที่ตำละเอียดนั้นมาชโลมทาให้ทั่วทั้งศีรษะแล้วทิ้งไว้สักพัก โดยอาจจะนำมาผ้าหรือถุงมาคลุมศีรษะไว้ด้วย
- วิธีกำจัดเหาด้วยใบยอ เลือกใช้ใบยอสด แล้วนำมาตำให้ละเอียด จากนั้นพอกทั่วทั้งศีรษะเพื่อฆ่าเหา ทิ้งไว้สักพักแล้วจึงล้างออกให้สะอาด🚿
- วิธีกำจัดเหาด้วยหอมแดง🧅 ใช้หอมแดงประมาณ 4-5 หัว นำมาตำหรือปั่นให้หอมแดงละเอียด แล้วคั้นเอาแต่น้ำ นำมาพอกทิ้งไว้ให้ทั่วทั้งศีรษะสักพัก จากนั้นล้างออกให้สะอาด แล้วหวีซ้ำด้วยหวีเสนียดอีกครั้งหนึ่ง
4️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วยเบกกิ้งโซดา
การใช้เบกกิ้งโซดาในการกำจัดเหานั้น ทำได้ง่าย ๆ เพียงเทเบกกิ้งโซดาผสมกับน้ำ จากนั้นใช้หวีจุ่มลงไปแล้วนำมาหวีผม เบกกิ้งโซดาจะทำให้เส้นผมแห้งกร้าน ทำให้ไข่และเหาหลุดออกมาได้ง่ายเมื่อสางออก
5️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วยน้ำส้มสายชู
เพียงใช้น้ำส้มสายชูผสมกับน้ำร้อนให้เข้ากัน จากนั้นใช้หวีเสนียดจุ่มลงไปในชามที่ผสมน้ำกับน้ำส้มสายชูไว้ แล้วนำหวีมาสางผม หรือจะใช้น้ำส้มสายชูผสมกับน้ำร้อน♨️แล้วค่อย ๆ ชโลมลงบนศีรษะ จากนั้นจึงค่อย ๆ ใช้หวีเสนียดสางผมออกก็ได้เช่นกัน
6️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วย Essential Oil
น้ำมันหอมระเหย หรือออยล์ต่าง ๆ ก็มีส่วนช่วยในการกำจัดเหาได้ดี เช่น ทีทรีออยล์ น้ำมันลาเวนเดอร์ น้ำมันสะเดา น้ำมันกานพลู น้ำมันยูคาลิปตัส น้ำมันโป๊ยกั๊ก น้ำมันใบอบเชย น้ำมันโหระพาแดง น้ำมันสะระแหน่ น้ำมันลูกจันทน์เทศ
เพียงแค่นำน้ำมันหอมระเหยชนิดใดก็ได้ที่มีอยู่ ใช้ประมาณ 15-20 หยด ผสมกับน้ำมันมะกอกประมาณ 2 ออนซ์ เมื่อผสมเข้ากันแล้วนำมาชโลมให้ทั่วทั้งศีรษะ วิธีนี้ควรทำในตอนกลางคืน🌃 เพราะจะต้องหมักทิ้งไว้อย่างน้อย 12 ชั่วโมง แล้วจึงค่อยหวีออกและสระผมทำความสะอาดให้เรียบร้อย
7️⃣ วิธีกำจัดเหาด้วยหวีเสนียดสางเหา (Wet-combing)
การกำจัดเหาด้วยหวีเสนียดนั้น นอกจากจะเป็นการกำจัดเอาตัวเหาออกมาแล้ว หวีเสนียดยังช่วยให้ไข่เหาที่เกาะติดบนเส้นผมหลุดออกมาด้วย
โดยวิธีทำก็คือ ชโลมผมให้เปียกด้วยน้ำสะอาด หรือใช้ครีมนวดผมชโลมให้เปียกทั้งศีรษะ จากนั้นใช้หวีเสนียดสางผม🪮 ก็จะช่วยให้ไข่เหาหลุดออกมา
วิธีนี้แม้จะง่าย แต่ก็ต้องใช้ความอดทนสูงเพราะต้องใช้ระยะเวลาที่ค่อนข้างนาน เพื่อจะค่อย ๆ สางเอาไข่เหาออกมาให้ได้มากที่สุด
สรุปได้ว่าการรักษาเหาต้องทำอย่างต่อเนื่อง ไม่ควรทำ ๆ หยุด ๆ หรือแค่เพียงเห็นว่าเหาลดลงแล้วก็หยุดรักษาต่อ ควรรักษาต่อจนแน่ใจว่าไม่มีไข่เหาหรือเหาหลงเหลือแล้ว เพื่อให้แน่ใจได้ว่าลูกหายเป็นเหาแล้วจริง ๆ หากคุณแม่ได้ลองทำตามวิธีต่าง ๆ ดังกล่าวแล้วแต่เหาก็ยังไม่หายไปจากศีรษะของลูก คุณแม่ควรพาลูกไปพบแพทย์👨⚕️ เพื่อรับการรักษาทางการแพทย์โดยตรงทันที เพื่อที่แพทย์จะสามารถวินิจฉัยและสั่งจ่ายยาที่ให้ผลลัพธ์ในการกำจัดเหาได้อย่างตรงจุดนะคะ